„Pamiętnik Literacki” – kwartalnik naukowy poświęcony historii literatury polskiej oraz zagadnieniom z zakresu krytyki literackiej i teorii literatury – jest najwyżej cenionym i najstarszym czasopismem polonistycznym. Powstał w roku 1902 jako kontynuacja „Pamiętnika Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” (wychodzącego we Lwowie w latach 1887–1898). Do roku 1939 ukazywał się we Lwowie, publikowany przez Wydawnictwo Ossolineum, następnie, w latach 1946–1950, w Warszawie, a od 1950 – we Wrocławiu. Do roku 1950 był organem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, w 1952 stał się organem Instytutu Badań Literackich PAN (w latach 1950–1951 wspólnie wydano 2 roczniki: XLI i XLII). Od początku roku 2003 publikowany jest przez Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, obecnie we współpracy z Towarzystwem Literackim im. Adama Mickiewicza (od roku 2014).

Kolejnymi redaktorami naczelnymi byli wybitni badacze literatury: W. Bruchnalski, B. Gubrynowicz, E. Porębowicz, T. Pini, L. Bernacki, W. Hahn, I. Chrzanowski, K. Kolbuszewski, E. Kucharski, S. Łempicki, J. Krzyżanowski, T. Mikulski, B. Zakrzewski; od zeszytu 2/1998 G. Borkowska. Ustalony w chwili powstania „PL” układ jego zawartości zachował się w zasadniczym zarysie do dzisiaj: Rozprawy i artykuły (obszerne, źródłowe prace historyczno- i krytycznoliterackie, w ostatnich latach poświęcone w dużej części literaturze współczesnej, a także studia folklorystyczne), Materiały i notatki (przyczynki, ustalenia biograficzne i bibliograficzne, problemy tekstologiczne i edytorskie, publikacje ineditów, m.in. korespondencji pisarzy), Recenzje i przeglądy (omówienia krytyczne ważniejszych publikacji, w tym cenne recenzje dzieł syntetycznych i edycji klasycznych). Początkowo publikowane zestawienia bibliograficzne uległy z czasem eliminacji, pojawiły się natomiast dwa nowe działy: od 1950 roku Zagadnienia języka artystycznego (wprowadzone przez Marię Renatę Mayenową; poświęcone m.in. poetyce i stylistyce, głównie w ujęciu historycznym, pracom z pogranicza językoznawstwa oraz podejmującym zagadnienia także z innych zakresów, takich jak strukturalizm, dekonstrukcjonizm oraz komunikacja literacka), a w latach 1968–1994 Przekłady (wprowadzone przez Henryka Markiewicza, kontynuowane przez Michała Głowińskiego do z. 3/1994; zawierające tłumaczenia prac badaczy obcych, zgrupowane problemowo i prezentujące nowe kierunki, metody i techniki badawcze). Układu tego dopełniają Kronika, obejmująca nekrologi (sylwetki zmarłych badaczy literatury), a także korespondencje i polemiki. Od roku 1999 zeszyty mają charakter monograficzny, choć i wcześniej niektórym zeszytom nadawano taką postać, poświęcając je pisarzom (m.in. Rej, Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Norwid, Sienkiewicz, Kasprowicz, Wyspiański, Miłosz), wybranym epokom literackim (staropolszczyzna, odrodzenie, oświecenie, literatura Polski Ludowej) bądź określonej tematyce; szczególny był pierwszy po przerwie wojennej zeszyt „PL” (1946), gromadzący nekrologi 62 badaczy zmarłych i zamordowanych w czasie wojny.

Wśród współpracowników czasopisma w całym okresie jego istnienia znajdują się najwybitniejsi uczeni kilku generacji – od twórców polonistyki naukowej u schyłku XIX wieku, aż po współczesnych luminarzy nauki o literaturze polskiej. Czasopismo otwiera swe łamy nie tylko tekstom najświetniejszych, uznanych już autorów, ale również wartościowym debiutom. Współpracuje także z badaczami zagranicznymi (np. w 1973 roku ukazał się zeszyt specjalny wydany z udziałem 25 slawistów i polonistów całego świata z okazji Międzynarodowego Kongresu Slawistów w Warszawie; wielokrotnie publikowane były pojedyncze prace polonistów z różnych krajów). Znaczna część nakładu „PL” dociera do prenumeratorów zagranicznych, zwłaszcza do ośrodków slawistycznych na całym świecie.

Bibliografia „PAMIĘTNIKA LITERACKIEGO” 1982-2002

Wykaz roczników PL za lata 1902-1938

Wykaz roczników PL za lata 1946-1955

Wykaz roczników PL za lata 1956-1962

Zofia Sypulanka (28 marca 1933 – 30 stycznia 2021)

30 stycznia 2021 odeszła Zofia Sypulanka, wieloletnia pracownica Instytutu Badań Literackich PAN, redaktorka i sekretarz redakcji „Pamiętnika Literackiego”. Przez całe swoje życie zawodowe Zofia Sypulanka była związana z „Pamiętnikiem Literackim”, organem IBL, publikowanym do r. 1994 przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo. W redakcji zaczęła pracować po ukończeniu studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wrocławskim, od r. 1965 – zatrudniona w IBL na stanowisku starszego specjalisty – pełniła funkcję sekretarza redakcji. Po przejściu na emeryturę w r. 1992 jeszcze przez dwa lata pełniła tę funkcję: do grudnia 1994. Potem przez 10 lat współpracowała z redakcją biorąc zlecenia w zakresie adiustacji oraz korekt tekstów. Wyszkoliła wielu redaktorów, którzy zdobyte dzięki niej umiejętności wykorzystują pracując zarówno dla redakcji „Pamiętnika Literackiego”, jak i dla innych czasopism czy wydawnictw. Była osobą dobrą i empatyczną, a zarazem bardzo wymagającą – zarówno wobec redaktorów, których szkoliła, jak i wobec autorów publikujących swoje teksty na łamach „Pamiętnika Literackiego”. Niestrudzenie tropiła wszelkie usterki stylistyczne, starając się każdy tekst doprowadzić do postaci jak najdoskonalszej; nie żałowała przy tym czasu na wyjaśnianie powodów proponowanych przestylizowań. Dzięki niej niejeden autor stał się świetnym stylistą.

Z odejściem Zofii Sypulanki kończy się pewna epoka w edytorstwie, cechująca się szacunkiem dla autora, dla tekstu, dla czytelnika…